Ενδιαφέροντα Άρθρα - Δημοσιεύσεις - Αναλύσεις

Θέρμανση Από Τον Ήλιο Με Εκμετάλλευση Ηλιακής Ενέργειας


H ηλιοφάνεια στην Ελλάδα είναι μεγάλη και η ολική ηλιακή ακτινοβολία σε οριζόντιο επίπεδο κυμαίνεται από 5000 έως 6100 μj /τ.μ. / έτος. Το μέγιστο παρατηρείται στην περιοχή της Ρόδου και στην Ν.Α. Κρήτη και το ελάχιστο στις βόρειες περιοχές της χώρας μας. Η μέγιστη μηνιαία τιμή κατά τη διάρκεια του χρόνου παρατηρείται τον Ιούλιο (780 mj/ τμ /έτος ) και η ελάχιστη τον Δεκέμβριο (200 mj tm/έτος). Δυστυχώς ακριβείς μετρήσεις για πολλά χρόνια υπάρχουν μόνο για την Αθήνα.

Πλεονεκτήματα Θέρμανσης Από Τον Ήλιο

Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της ηλιακής ακτινοβολίας από την οποία επωφελούμαστε θερμανση απο τον ηλιο, σχετικά με τις συμβατικές πηγές, είναι η ομαλή κατανομή της στο χώρο. Έτσι δεν είμαστε υποχρεωμένοι να μεταφέρουμε την ενέργεια σε μεγάλες αποστάσεις και μπορούμε να χρησιμοποιούμε μικρά ηλιακά συστήματα, συχνά χαμηλής τεχνολογίας, στον τόπο χρησιμοποίησης της ενέργειας. Δυστυχώς το πλεονέκτημα αυτό συχνά αγνοήθηκε από τις τεχνολογικά ανεπτυγμένες χώρες και η έρευνα κατευθύνθηκε σε προγράμματα μεγάλων κέντρων παραγωγής. Τέτοιο παράδειγμα γιγαντισμού είναι η ιδέα του Glaser για ένα δορυφόρο με επιφάνεια συλλογής 50 τετραγωνικά χιλιόμετρα φωτοβολταϊκών στοιχείων. Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια θα εκπέμπεται υπό μορφή μικροκυμάτων σε σταθερό σημείο της γης όπου θα γίνεται η μετατροπή σε ηλεκτρισμό. Άλλο παράδειγμα είναι οι ηλιακοί πύργοι.

Βέβαια η ηλιακή ενέργεια παρουσιάζει και μερικά προβλήματα που είναι προφανή σε οποιονδήποτε ασχοληθεί με την εκμετάλλευσή της .

Μειονεκτήματα Ηλιακής Ακτινοβολίας – Θερμανσης Απο Τον Ηλιο

Η ασυνεχής χρονική κατανομή (ημέρα-νύχτα, σύννεφα, χειμώνας- καλοκαίρι). Οι λύσεις για αυτό είναι η αποθήκευση και η χρησιμοποίηση σε συνδυασμό με άλλες ενεργειακές πηγές.

Χαμηλή πυκνότητα ενέργειας. Γι’ αυτό σε μερικές εφαρμογές είναι απαραίτητη η χρησιμοποίηση συγκεντρωτικών συστημάτων. Στα συστήματα αυτά μας ενδιαφέρει η άμεση ακτινοβολία επειδή η διάχυτη δεν μπορεί να συγκεντρωθεί. Για μεγάλες συγκεντρώσεις πρέπει οπωσδήποτε τα κάτοπτρα να παρακολουθούν την κίνηση του ήλιου.

Η μετατροπή της ηλιακής ενέργειας σε θερμότητα γίνεται με υλικά που αφορούν την ηλιακή ακτινοβολία και την μετατρέπουν σε θερμότητα. Έτσι έχουμε τους μαύρους απορροφητές στους ηλιακούς συλλέκτες των οποίων η θερμοκρασία αυξάνεται με απορρόφηση της ηλιακής ενέργειας ενώ μέρος της ενέργειας αυτής μεταφέρεται σε κάποιο δοχείο όπου αποθηκεύεται με την μορφή κάποιου θερμού ρευστού. Βέβαια ο απορροφητής εκπέμπει ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και χάνει επίσης θερμική ενέργεια με μεταφορά και αγωγή.

Τα συστήματα μετατροπής σε θερμότητα διακρίνονται σε παθητικά και ενεργητικά. Στα πρώτα η θερμότητα κυκλοφορεί στο σύστημα με φυσική μεταφορά ενώ στα δεύτερα με την βοήθεια κάποιας αντλίας, ανεμιστήρα κτλ. Παράδειγμα ενός παθητικού συστήματος είναι τα παράθυρα και ο εσωτερικός χώρος ενός δωματίου. Από τα παράθυρα μπαίνει ένα



μεγάλο μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας που απορροφάται από τους εσωτερικούς τοίχους και τα αντικείμενα του δωματίου το οποίο έτσι θερμαίνεται. Βέβαια είναι δυνατόν να κατασκευαστούν ειδικοί τοίχοι με μεγάλες επιφάνειες από διαφανή υλικά μπροστά από αυτές. Ο αέρας στο χώρο αυτό θερμαίνεται και κυκλοφορεί στο υπόλοιπο σπίτι. Άλλο παράδειγμα είναι τα θερμοκήπια. Πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι κατά την διάρκεια της νύχτας έχουμε ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή απώλεια θερμικής ενέργειας από τα παράθυρα και γενικά τα διαφανή καλύμματα. Έτσι θα πρέπει να προβλέψουμε μονωτικά σκεπάσματα για να διατηρηθεί ο χώρος ζεστός. Μεγάλη σημασία στα παθητικά ηλιακά

συστήματα έχει η ομαλοποίηση της θερμοκρασιακής διαφοράς του χώρου μεταξύ της ημέρας και της νύκτας. Αυτό επιτυγχάνεται συνήθως με την αύξηση της θερμοχωρητικότητας του χώρου (χοντροί τοίχοι, διάφορα υλικά με εξαιρετικά μεγάλη θερμοχωρητικότητα ).

Τα φωτοβολταϊκά συστήματα και οι ηλιακοί θερμοσίφωνες είναι από τα πιο δημοφιλή συστήματα εκμπετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας για θέρμανση από τον ήλιο. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η χρησιμοποίηση κάτοπτρων η άλλων οπτικών συστημάτων για την συγκέντρωση της ηλιακής ακτινοβολίας. Τέλος οι ηλιακές λίμνες ( ή δεξαμενές ) έχουν μελετηθεί πολύ και παρουσιάζουν αξιόλογα πλεονεκτήματα σαν στοιχεία συλλογής θερμικής ενέργειας.


Θέρμανση.com

Εναλλακτικές καλλιέργειες


Η αποδοτική πώληση των προϊόντων είναι η απάντηση στο καίριο ερώτημα για το αν οι εναλλακτικές καλλιέργειες έχουν προοπτική στον τομέα της επαγγελματικής αγροτικής παραγωγής.

Εξάλλου, οι ονομαζόμενες «εναλλακτικές καλλιέργειες», που έχουν γίνει πλέον της «μόδας», έχουν συμπληρωματικό χαρακτήρα και δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να αντικαταστήσουν προϊόντα όπως το βαμβάκι και το σιτάρι, που είναι μηχανοποιημένες και αξιοποιούν μεγάλες εκτάσεις γης.
Οπωσδήποτε, όμως, τα βασικά ερωτήματα που πρέπει να θέσει ο κάθε παραγωγός πριν ξεκινήσει την οποιαδήποτε καλλιέργεια είναι: - τι κλιματολογικές συνθήκες επικρατούν στην περιοχή του, - τι επιζητά, - ποια είναι τα κεφάλαια που μπορεί να διαθέσει, - ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της καλλιέργειάς του, -ποιος είναι ο ανταγωνισμός που θα συναντήσει, - πού θα διαθέσει τα προϊόντα του, - ποιες είναι οι υπάρχουσες τιμές πώλησης, - υπάρχει δυνατότητα συνεργασίας ή δημιουργίας ομάδας παραγωγών; - υπάρχουν δυνατότητες χρηματοδότησης;

Σε αυτό το τεύχος της Agrenda και με αφορμή τις πολυάριθμες εκδηλώσεις που γίνονται σε όλη την Ελλάδα, θα επιχειρήσουμε μία σύνοψη των κυριότερων πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων της καθεμίας από αυτές τις νέες εναλλακτικές καλλιέργειες: Από τα αρωματικά φυτά που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν άγονες εκτάσεις και να βοηθήσουν στην ανάπτυξη μεταποιητικών επιχειρήσεων, μέχρι το ρεβίθι που αποτελεί την αγαπημένη καλλιέργεια των κτηνοτρόφων και που είναι δοκιμασμένη στον ελληνικό χώρο. Αλλά και από τη ροδιά, που μετά από διάφορα προβλήματα που έχουν παρουσιαστεί στη φύτευσή της τα τελευταία 4 χρόνια, ο ΑΣΟΠ Δράμας παρέχει κάποιες πιο ώριμες κατευθυντήριες γραμμές στους επίδοξους καλλιεργητές, μέχρι τις ενεργειακές καλλιέργειες για τις οποίες η μεγαλύτερη πρόκληση παραμένει η δημιουργία μονάδων βιομάζας, ώστε να καταστούν θελκτικές για τον αγρότη.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πολυκαλλιέργεια, που σε ενίοτε μπορεί να συμβάλλει στην καλύτερη θωράκιση των εκτατικών καλλιεργειών απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα αλλά και η «μοδάτη» αρώνια που η πρώτη επαγγελματική της φυτεία είναι γεγονός από τον Φεβρουάριο στην Πιερία.
Το σημείο κλειδί για την προοπτική όλων των εναλλακτικών καλλιεργειών φαίνεται, πάντως, να είναι η συλλογική διακίνηση των προϊόντων και η δημιουργία υγιών δικτύων διανομής. Εκεί θα πρέπει να εστιάσουν τις προσπάθειές τους οι παραγωγοί, όπως συμβαίνει και με τις ήδη δοκιμασμένες ελληνικές καλλιέργειες.

Αρωματικά φυτά
Πλεονέκτημα ο παράγοντας «κλίμα» της Ελλάδας για την ανάπτυξή τους
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η «ΑΝΘΗΡ ΑΒΕΕ», που συνδυάζει τη δημιουργία Ομάδας Παραγωγών με την καθετοποιημένη παραγωγή

Σε εξέλιξη βρίσκονται νέες και βιώσιμες προσπάθειες, που δείχνουν πως η καλλιέργεια των αρωματικών φυτών είναι ελπιδοφόρα δραστηριότητα για την ελληνική ύπαιθρο.
Ακόμα κι αν άλλες χώρες έχουν προχωρήσει με ταχύτερους ρυθμούς στην ανάπτυξη κυρίως εκμηχανισμένης καλλιέργειας, η Ελλάδα φαίνεται να διατηρεί το πλεονέκτημα του κλίματος, τουλάχιστον σε αυτό τον τομέα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση της «ΑΝΘΗΡ ΑΒΕΕ» στην Αιτωλοακαρνανία, που συνδυάζει τη δημιουργία Ομάδας Παραγωγών με την καθετοποιημένη παραγωγή προϊόντων από αρωματικά φυτά.
Σύμφωνα με τον Διευθυντή του Εργαστηρίου Χημείας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και καθηγητή Μόσχο Πολυσίου, η καλλιέργεια των αρωματικών φυτών αποτελεί έναν εναλλακτικό κλάδο της γεωργίας που γνωρίζει ανάπτυξη σε άλλες χώρες και μπορεί να εξελιχθεί δυναμικά βοηθώντας την ανάπτυξη μεταποιητικών επιχειρήσεων και συμβάλλοντας στη συγκράτηση του αγροτικού πληθυσμού στην ύπαιθρο.
Κατά τον γεωπόνο και πρώην προϊστάμενο του Καπνικού Σταθμού Έρευνας Αγρινίου, Ηλία Ντζάνη, τα αρωματικά φυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στον τομέα της φαρμακευτικής, της αρωματοποιίας, της κοσμετολογίας, της ποτοποιίας, της βιομηχανίας τροφίμων, της μαγειρικής και της ζαχαροπλαστικής.
Ο κ. Ντζάνης επισημαίνει επίσης πως το εμπορικό και βιομηχανικό ενδιαφέρον για τα αρωματικά φυτά εστιάζεται στα προβλήματα της χημικής διατροφής, υγιεινής και φαρμακολογίας, στη στροφή των καταναλωτών προς φυσικά και υγιεινά προϊόντα και στις περιβαλλοντικές ευαισθησίες των αναπτυγμένων κοινωνιών για αρμονικότερη διαβίωση με τη φύση. Σύμφωνα με τον κ. Ντζάνη η συνολικά καλλιεργουμένη έκταση των αρωματικών φυτών στην ΕΕ υπερβαίνει τα 1.300.000 στρέμματα μεταξύ των οποίων 43.000 στρέμματα βιολογικής καλλιέργειας, όπως σημειώνει όμως ογεωπόνος τα συγκεκριμένα νούμερα είναι ενδεικτικά, καθώς υπάρχει πρόβλημα στη συλλογή αξιόπιστων στοιχείων.
Συνεχίζοντας ο κ. Ντζάνης σημειώνει πως οι εισαγωγές της Ελλάδας σε ξηρή δρόγη υπολογίζονται σε 4.500 τόνους.
Σύμφωνα με τον κ. Πολυσίου το μεγαλύτερο μερίδιο στην παγκοσμιοποιημένη αγορά των αρωματικών φυτών κατέχει η Γερμανία με 26%, ακολουθεί η Ασία με 19%, η Ιαπωνία με 17% και η Γαλλία με 13%.
Εν συνεχεία αναφέρει συγκεκριμένα πως η καλλιέργεια της ρίγανης και του θυμαριού μπορεί να πωληθεί περίπου σε τιμή 6,5 με 8 ευρώ ανά κιλό, η καλλιέργεια του θρουμπίου σε τιμή 12 ευρώ και του φασκόμηλου με 6 ευρώ ανά κιλό.

Ευεργετικός ο ρόλος των δέντρων
Η πολυκαλλιέργεια θωρακίζει το χωράφι

Η λύση του συνδυασμού εκτατικής καλλιέργειας με δενδροκομία θα μπορούσε σε μερικές περιπτώσεις να συμβάλλει στη μείωση του κόστους της αγροτικής παραγωγής και στη μεγαλύτερη θωράκιση απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Σύμφωνα με τον Κ. Μαντζανά από το Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας της Σχολής Δασολογίας και Φ. Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης τα πλεονεκτήματα της πολυκαλιέργειας, δηλαδή του συνδυασμού δέντρων με μονοετείς ή θαμνώδεις καλλιέργειες, είναι πολλά.
Συγκεκριμένα αξιοποιούνται πληρέστερα οι διαθέσιμοι φυσικοί πόροι (όπως το νερό, το φως και τα θρεπτικά στοιχεία), παράγονται πολλαπλά προϊόντα, εξασφαλίζονται διαφοροποιημένο εισόδημα και οικολογική σταθερότητα.
Από την άλλη πλευρά βέβαια σύμφωνα πάντα με τον κ. Μαντζανά η πολυκαλλιέργεια απαιτεί χειρωνακτική εργασία, δεν επιδέχεται μεγιστοποίηση της παραγωγής και δεν μπορεί εύκολα να μηχανοποιηθεί.
Αναλυτικότερα ο ρόλος των δέντρων στη συγκεκριμένη μορφή καλλιέργειας είναι ευεργετικός, καθώς παράγονται προϊόντα όπως ξυλεία, καυσόξυλα, φρούτα, καρποί και τροφή για τα ζώα. Επίσης, τα δέντρα υποστηρίζουν λειτουργίες όπως η απορρόφηση του νερού και των θρεπτικών ουσιών, η δέσμευση του αζώτου και η προστασία από τη διάβρωση όπως σημειώνει ο κ. Μαντζανάς.
Συνεχίζοντας επισημαίνει πως τα δέντρα που παράγουν υψηλής ποιότητας παραγωγική ξυλεία όπως καρυδιά ή αγριοκερασιά αποτελούν την ενδεδειγμένη επιλογή.
Σύγχρονα παραδείγματα δασογεωργικών συστημάτων αποτελούν οι συνδυασμοί καρυδιάς με σιτηρά και οπωροφόρων με κηπευτικά. Εν κατακλείδι ο κ. Μαντζανάς υποστηρίζει πως θα ήταν ωφέλιμο για τους γεωργούς να φυτέψουν δασικά δένδρα στο χωράφι τους λόγω των επιπλέον χρημάτων από την ξυλεία, της σταθερότητας του εισοδήματος, της διαφοροποίησης των δραστηριοτήτων και της βελτίωσης του περιβάλλοντος και του τοπίου.

Κλειδί οι ζώνες καλλιέργειας
Μετά από τους πειραματισμούς της τελευταίας τετραετίας, αποδεικνύεται πλέον ότι οι ιδανικές ζώνες καλλιέργειας για τη ροδιά ταυτίζονται με τις περιοχές όπου ευδοκιμούν η ελιά και η αμυγδαλιά. Έτσι, παρά τις αποτυχημένες προσπάθειες σε πολλές πεδινές περιοχές, ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ομάδας Παραγωγών (ΑΣΟΠ) Δράμας φαίνεται να έχει βρει το «κλειδί» για την επιτυχή εγκατάσταση ενός ροδεώνα.
Γι’ αυτό και επιμένει στην καλλιέργεια της ροδιάς και επεκτείνεται από τη Δράμα έως την Κόρινθο. Σύμφωνα με το γεωπόνο του ΑΣΟΠ Νικόλαο Παπακωνσταντίνου η φύτευση της ροδιάς γίνεται από Νοέμβριο μέχρι Μάρτιο, σε καλά και κατάλληλα προετοιμασμένα χωράφια, που δεν νεροκρατούν και βρίσκονται σε περιοχές χωρίς ομίχλες ή κρύους ανέμους, όπως είναι οι ζώνες καλλιέργειας της ελιάς ή αμυγδαλιάς. Η φύτευσή της γίνεται σε ορθογώνια και σε αποστάσεις 5 μέτρα μεταξύ των γραμμών και 4 μέτρα επάνω στη γραμμή με 50 φυτά ανά στρέμμα.
Ο κ. Παπακωνσταντίνου συστήνει πως η ροδιά, αν και αντέχει την ξηρασία, έχει ανάγκη για νερό από την άνθηση έως τη συγκομιδή, με πότισμα περίπου κάθε 7 με 10 ημέρες ανάλογα με τις βροχοπτώσεις.

Γρίφος η διάθεση της βιομάζας
Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι ενεργειακές καλλιέργειες για βιομάζα είναι η πώληση της παραγωγής τους, καθώς ακόμα δεν έχει ωριμάσει κάποιο παραγωγικό μοντέλο αξιοποίησής τους. Συγκεκριμένα, το επιδοτούμενο διετές πρόγραμμα της ΔΕΗ (ατμοηλεκτρικός σταθμός Καρδιάς), που ενίσχυσε τους παραγωγούς της δυτικής Μακεδονίας για να καλλιεργήσουν αγριαγκινάρα και να την πουλήσουν ως καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, έχει λήξει. Σήμερα η ΔΕΗ δέχεται να αγοράσει αγριαγκινάρα, σε τιμή όμως ασύμφορη για τον παραγωγό.
Κι ενώ η αγριαγκινάρα προωθείται ως το πιο αποδοτικό σε θερμίδες φυτό για καύση βιομάζας, οι δύο πιο «ώριμες» επενδύσεις που προχωρούν στον ελληνικό χώρο, αφορούν γενικότερα υπολείμματα γεωργικών καλλιεργειών και όχι μόνο αγριαγκινάρα.
Η επένδυση της ΕΛ.ΠΕ – Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Α.Ε (στον Έβρο) και η Ενεργειακή Συνεταιριστική Εταιρεία Καρδίτσας δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα. Θα αξιοποιούν ως πρώτη ύλη καλαμιές σιτηρών, βαμβακιού, ηλίανθου κ.ά.

Ελλειμματική η παραγωγή το δοκιμασμένο ρεβίθι
Το ρεβίθι ή αλλιώς η αγαπημένη καλλιέργεια των κτηνοτρόφων αποτελεί μία δοκιμασμένη επιλογή. Η ελλειμματική ελληνική παραγωγή ρεβιθιών, δίνει το περιθώριο στον Έλληνα καλλιεργητή να διαθέσει το προϊόν του σε ικανοποιητικές τιμές. Βέβαια, ως εναλλακτική λύση, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως ζωοτροφή καθώς, σύμφωνα με τον δρ. Δημήτρη Βλαχοστέργιο από το Ινστιτούτο Κτηνοτροφικών Φυτών και Βοσκών Λάρισας, έχει υψηλή περιεκτικότητα πρωτεΐνης κατά 23% και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως σανός, με δυνατότητα να αντικαταστήσει μερικώς τη σόγια, με ικανοποιητικά αποτελέσματα, στο σιτηρέσιο των ζώων.
Η καλλιέργεια του ρεβιθιού είναι ετήσια και έχει την ιδιότητα να εμπλουτίζει το έδαφος με άζωτο. Το συγκεκριμένο στοιχείο σημαίνει ότι η εναλλαγή του με οποιοδήποτε άλλο μονοετές φυτό, μειώνει τις ανάγκες σε αζωτούχο λίπασμα.
Σύμφωνα με τις συστάσεις του κ. Βλαχοστέργιου οι ιδανικές ελληνικές ποικιλίες ρεβιθιού είναι η «Θήβα», η «Γαύδος» και η «Αμοργός».
Πλεονεκτήματα
Σύμφωνα με τον κ. Δημήτρη Βλαχοστέργιο το ρεβίθι αποτελεί την πιο ανθεκτική καλλιέργεια οσπρίων σε ξηροθερμικές συνθήκες στη χώρα μας, ενώ παρουσιάζει προβλήματα σε εδάφη που δεν στραγγίζουν.
Έχει τη δυνατότητα να προσαρμόζεται σε μεγάλη ποικιλία εδαφών και οι ανοιξιάτικες βροχές ευνοούν την αύξηση της απόδοσής του. Ο κ. Βλαχοστέργιος σημειώνει πως η καλλιέργεια δεν χρειάζεται αζωτούχο λίπανση, απαιτεί 6 με 9 μονάδες φωσφόρου για την επίτευξη υψηλών αποδόσεων και πως το ρεβίθι είναι ένα φυτό με μικρή ανταγωνιστική ικανότητα απέναντι στα ζιζάνια. Επίσης, αναφέρει πως η σημαντικότερη ασθένεια είναι η ασκόχυτα, η οποία προσβάλλει τα φύλλα και τους κλάδους των ρεβιθιών και μπορεί να προκαλέσει τεράστιες απώλειες ενώ οι κυριότεροι εχθροί του είναι το πράσινο σκουλήκι στον αγρό και ο βρούχος στην αποθήκη. Αν δεν ελεγχθούν εγκαίρως, προκαλούν μεγάλες ζημιές στην παραγωγή και υποβαθμίζουν την ποιότητα του σπόρου.

Αρχές καλοκαιριού θα λειτουργήσει η πρώτη μονάδα μεταποίησης αρώνιας
Το 2007 εγγράφηκε στον κατάλογο του ΥΠΑΑΤ ως φαρμακευτικό φυτό και καινοτόμος καλλιέργεια

Η πρώτη επαγγελματική καλλιέργεια της αρώνιας εγκαταστάθηκε το Φεβρουάριο του 2012 από ομάδα παραγωγών στην Πιερία και τον ερχόμενο Ιούνιο ετοιμάζεται να λειτουργήσει η πρώτη μονάδα μεταποίησης αρώνιας σε κρασί και χυμό από τα Φυτώρια Κωνσταντινίδη.
Το κύριο ζήτημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η καλλιέργεια της αρώνιας είναι η διάθεση της παραγωγής, με βασική επιδίωξη τη διέξοδό της στην αγορά των προϊόντων υγιεινής διατροφής. Το πρώτο βήμα θα γίνει στις Σέρρες, αλλά όπως μας λέει ο κ. Κωνσταντινίδης, «οι καλλιεργητές αρώνιας θα πρέπει μόνοι τους να αυτοοργανωθούν και να καθετοποιήσουν τις εκμεταλλεύσεις τους, για να εισπράξουν την υπεραξία από το προϊόν τους».
Σύμφωνα με τον δρ. Ιωάννη Σπανό, Τακτικό Ερευνητή του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών της Γενικής Διεύθυνσης Αγροτικής Έρευνας, ο κύριος σκοπός των φυτειών αρώνιας είναι η παραγωγή προϊόντων εδώδιμης και φαρμακευτικής χρήσης. Οι καρποί της (νωποί και καταψυγμένοι) αφού επεξεργαστούν παρέχουν μεταποιημένα προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως χυμούς, σταφίδα, σιρόπι, λικέρ.
Ο κ. Σπανός σημειώνει πως η καλλιέργειά της θεωρείται βιολογική (δεν χρειάζονται λιπάνσεις και ραντίσματα, διότι δεν έχουν αναφερθεί μέχρι σήμερα ασθένειες). Ακόμη αναφέρει πως εισήχθη στην Ελλάδα το 1986 από τη Βουλγαρία ως πειραματική καλλιέργεια και το 2007 πραγματοποιήθηκε η πρώτη πιλοτική εγκατάσταση στις Σέρρες. Το 2007, επίσης, εγγράφηκε στον κατάλογο του ΥΠΑΑΤ σαν φαρμακευτικό φυτό και καινοτόμος καλλιέργεια. Σύμφωνα πάντα με τον κ. Σπανό, το φυτό της αρώνιας ανθίζει τον Ιούλιο ή Αύγουστο, τα άνθη της είναι άσπρα και φύονται σε μικρές ταξιανθίες.
Ο καρπός είναι μικρός (7-10 χιλιοστά), στρογγυλός, απαλός μαύρος στην αρχή και μαύρος όταν ωριμάζει. Η παραγωγή καρπών αρχίζει από το τρίτο έτος και σταδιακά αυξάνεται. Στην Ελλάδα ωριμάζει τέλος Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες. Είναι είδος λιτοδίαιτο, και μπορεί να καλλιεργηθεί ευρύτατα σε διαφορετικά κλίματα (ξηρά ή υγρά) και εδάφη (αμμώδη έως πηλώδη, όξινα, ουδέτερα, αλκαλικά). Ευδοκιμεί και αναπτύσσεται ταχύτερα σε υγρά, ελαφρά και τυρφώδη εδάφη.
Απαιτεί ηλιοφάνεια, αλλά δύναται να ευδοκιμήσει και σε ημίσκια περιβάλλοντα, αντέχει σε παγετούς, όμως επηρεάζεται από υψηλές θερμοκρασίες. Πρέπει να ποτίζεται το καλοκαίρι, ιδιαίτερα στα πρώτα τρία έτη μετά την φύτευση (κατά προτίμηση με στάγδην άρδευση).


Από το 335ο φύλλο της εφημερίδας Agrenda

Ενεργειακός Χάρτης για το 2050: οι θέσεις της Δυτικής Μακεδονίας


Οι συνεχώς αυξανόμενες τιμές του αργού πετρελαίου και οι ατέρμονες γεωπολιτικές συγκρούσεις συμφερόντων που σχετίζονται με την κατασκευή των διεθνών δικτύων μεταφοράς φυσικού αερίου, οδηγούν το σύνολο των Κρατών-Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην επεξεργασία και ανάληψη μέτρων, πολιτικών και στρατηγικών στην κατεύθυνση της βέλτιστης και αποτελεσματικής αξιοποίησης των κατά περίπτωση εγχώριων ενεργειακών πηγών τους.

Οι λιγνίτες αποτελέσαν και αποτελούν την κυρίαρχη εγχώρια πρωτογενή ενεργειακή πηγή η οποία συνοδεύεται από προβλέψιμο κόστος διάθεσης, ισχυρούς πολλαπλασιαστικούς δείκτες απασχόλησης και οικονομικής μεγέθυνσης και βεβαίως, από σημαντικές περιβαλλοντικές πιέσεις και προβλήματα. Παράλληλα, η συσσωρευμένη τεχνογνωσία αξιοποίησής τους, το μέγεθος των αποθεμάτων και η υψηλή συγκέντρωση εγκατεστημένης ισχύος αναδεικνύουν του εγχώριους λιγνίτες σε καθοριστικό παράγοντα σχεδιασμού και άσκησης εθνικής ενεργειακής πολιτικής.

Στο υπό διαβούλευση κείμενο του ΥΠΕΚΑ και ιδιαίτερα στα σημεία όπου παρουσιάζεται η αναγκαιότητα αξιοποίησης των εγχώριων ενεργειακών πόρων, δυστυχώς, όχι μόνον απουσιάζει ένα μεσοπρόθεσμο εθνικό σχέδιο αξιοποίησης των ελληνικών λιγνιτών αλλά, δεν υπάρχει η παραμικρή λεκτική αναφορά ή έστω ο χαρακτηρισμός τους ως «εγχώριοι ενεργειακοί πόροι».

Λαμβάνοντας υπόψη την τραγική οικονομική κατάσταση της Χώρας, τους εφιαλτικούς δείκτες ανεργίας και τη γενικότερη αναπτυξιακή υστέρηση, το υπό διαβούλευση κείμενο χαρακτηρίζεται στο σύνολό του από μια υπερβολική και ασύμμετρη προσπάθεια ανάδειξης του παγκόσμιου προβλήματος της κλιματικής αλλαγής σε κυρίαρχη εθνική υπόθεση. Ειδικά για τους λιγνίτες, αποτυπώνεται μια έντονη διάθεση απαξίωσής τους, η οποία δεν αντανακλά και δεν λαμβάνει υπόψη στοιχειώδεις κανόνες εθνικής περιφερειακής συνοχής.

Υποστηρίζει το ΥΠΕΚΑ ότι ο προτεινόμενος Εθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ευθυγραμμίζεται με αυτόν της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Δυστυχώς, αυτό δεν είναι απόλυτα ακριβές. Στο σχετικό κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (COM/2011/885/2), αναγνωρίζεται τόσο ο σημαντικός ρόλος των στερεών καυσίμων αναφορικά με την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού όσο και η δυνατότητά τους να συνεισφέρουν στο μελλοντικό ευρωπαϊκό ενεργειακό χαρτοφυλάκιο.

Επιπλέον, στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών Στρατηγικών Ενεργειακών Τεχνολογιών, οι καθαρές τεχνολογίες αξιοποίησης των στερεών ορυκτών καυσίμων χρηματοδοτούνται τόσο σε ερευνητικό όσο και σε επιδεικτικό επίπεδο, υποστηρίζονται πολιτικά ως τεχνολογικές επιλογές άμεσης προτεραιότητας, αναγνωρίζονται στρατηγικά ως σημαντικός ανταγωνιστικός τομέας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. (European Commission, SETIS-Advanced Fossil Fuel Power Generation, 2009).

Επί του πρακτέου, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν απαξιώνει τα στερεά ορυκτά καύσιμα. Αντίθετα, υποστηρίζει και προωθεί σύγχρονες, αποδοτικές και περιβαλλοντικά αποδεκτές τεχνολογίες αξιοποίησής τους. Η Ελλάδα, η χώρα με τη σημαντικότερη παραγωγή λιγνίτη μετά τη Γερμανία, στρέφεται όλο και περισσότερο σε εισαγόμενα ανταγωνιστικά καύσιμα, επεξεργάζεται φαραωνικού μεγέθους εγχειρήματα με βάση τα φωτοβολταϊκά συστήματα και προγραμματίζει την απόσυρση μεγάλου μέρους των λιγνιτικών μονάδων.

Αν τελικά οδηγηθούμε σε μια βίαια κλιμακούμενη απόσυρση των λιγνιτικών σταθμών με αποτέλεσμα μετά το 2028 να λειτουργούν στη Δυτική Μακεδονία μερικές εκατοντάδες μόνο λιγνιτικά MWs, ενδεχομένως να έχουμε πετύχει τους εθνικούς στόχους μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, τους οποίους το ΥΠΕΚΑ έχει αναδείξει σε υπέρτατη εθνική πρόκληση. Τα ερωτήματα όμως προκύπτουν αμείλικτα:

Υπάρχουν μελέτες και η σχετική τεκμηρίωση ότι η επιλογή της απόσυρσης λιγνιτικών μονάδων δεν θα οδηγήσει τον οικονομικό και κοινωνικό ιστό της Δυτικής Μακεδονίας σε καθεστώς έντονης αποσταθεροποίησης;

Έχει υπολογίσει η κεντρική Κυβέρνηση το δημοσιονομικό κόστος απαξίωσης μιας περιφερειακής δραστηριότητας η οποία απασχολεί άμεσα ή έμμεσα 9000 εργαζόμενους και συνεισφέρει περισσότερο από το 25% στο περιφερειακό ΑΕΠ της Δυτικής Μακεδονίας;

Έχει συνεκτιμήσει η κεντρική Κυβέρνηση το περιβαλλοντικό και ενεργειακό έγκλημα που θα συντελεστεί αν απομείνουν εκτεθειμένοι και ανεκμετάλλευτοι εκατομμύρια τόνοι λιγνίτη λόγω απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων;

Έχουν εκτιμηθεί από την πλευρά του ΥΠΕΚΑ τα επαγωγικά αποτελέσματα που θα πυροδοτήσει η αποσάθρωση μιας εδραιωμένης περιφερειακής παραγωγικής μόνο-ειδίκευσης, η απώλεια συσσωρευμένης τεχνογνωσίας και η απαξίωση επενδύσεων δισεκατομμυρίων ευρώ ;

Υπάρχουν επεξεργασμένα σενάρια και προοπτικές ισοδύναμων μέτρων τα οποία θα καλύψουν σε ικανοποιητικό ποσοστό τις απώλειες θέσεων εργασίας, τους πολλαπλασιαστικούς δείκτες οικονομικής ανάπτυξης και την αναχαίτιση της εσωτερικής ή εξωτερικής μετανάστευσης λόγω κατάρρευσης της κυρίαρχης δραστηριότητας ;

Με ποιόν τρόπο θα αξιοποιηθούν στο μέλλον οι υφιστάμενες ενεργειακές υποδομές της Δυτικής Μακεδονίας ;

Ουδεμία αναφορά γίνεται στο μείζον θέμα της αποκατάστασης και επαναπόδοσης στην τοπική κοινωνία των εδαφών των εξοφλημένων ορυχείων.

Πέραν αυτών, οι πολίτες της Δυτικής Μακεδονίας αντιμετωπίζουν ήδη σοβαρό πρόβλημα κάλυψης των αναγκών θέρμανσης λόγω της μακράς και έντονης χειμερινής περιόδου. Το κόστος θέρμανσης δεσμεύει σημαντικό ποσοστό του δραματικά συρρικνωμένου οικογενειακού προϋπολογισμού. Ο λιγνίτης, μπορεί να δώσει απάντηση στο πρόβλημα θέρμανσης για το σύνολο σχεδόν των αστικών και ημιαστικών κέντρων της Περιφέρειας.

Οι τεχνολογίες είναι περισσότερο από ώριμες, το οικονομικό και ενεργειακό περιβάλλον είναι περισσότερο από ιδανικό. Παράλληλα, οι λιγνίτες μπορούν να αξιοποιηθούν ως πρώτη ύλη για την παραγωγή ενεργειακών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας και κυρίως, να μετατραπούν σε εναλλακτικά καύσιμα κίνησης. Η απεξάρτηση των μεταφορών από το πετρέλαιο μπορεί να στηριχτεί και στους εγχώριους λιγνίτες. Οι τεχνολογίες είναι ήδη γνωστές από την δεκαετία του 1940, μπήκανε στην «κατάψυξη» λόγω των χαμηλών τιμών του πετρελαίου και αναδύονται πλέον με υψηλή δυναμική σε όλες τις χώρες που παράγουν στερεά ορυκτά καύσιμα. Ο λιγνίτης μπορεί να υποκαταστήσει το πετρέλαιο θέρμανσης, να μετατραπεί σε φυσικό αέριο, να δώσει καύσιμα κίνησης, να αποτελέσει ρεαλιστική τεχνολογική πλατφόρμα για μια νέα ενεργειακή εποχή.

Όλα αυτά όμως απαιτούν την ύπαρξη ενός εθνικού και συνεκτικού σχεδιασμού αξιοποίησης των ελληνικών λιγνιτών. Απαιτούν διεθνείς συνεργασίες, δράσεις έρευνας και ανάπτυξης, προσέλκυση επενδυτών, ανάδειξη περιφερειακών προοπτικών σε επίπεδο νοτιοδυτικών Βαλκανίων, διπλωματικές συμμαχίες, σοβαρή αντιμετώπιση των προκλήσεων από την πλευρά της κεντρικής εξουσίας. Δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν όταν το αρμόδιο Υπουργείο απαξιώνει τους λιγνίτες και τους αποκλείει από δυνητικές επενδυτικές προοπτικές.

Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας αναγνωρίζει τη σπουδαιότητα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, υποστηρίζει και προωθεί θεσμικά τη βέλτιστη διείσδυσή τους στο εγχώριο εθνικό χαρτοφυλάκιο. Αναγνωρίζει το παγκόσμιο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής και την επιτακτική ανάγκη μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Ταυτόχρονα όμως, έχει υποχρέωση να αναδεικνύει τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών και να υπερασπίζεται τα ανταγωνιστικά τους πλεονεκτήματα, πρωτίστως όταν αυτά δεν έρχονται σε σύγκρουση, δεν αποδυναμώνουν τις ανάγκες εθνικών αλλά και ευρωπαϊκών περιφερειών, δεν υπονομεύουν την εθνική προοπτική που σχετίζεται με τη βέλτιστη αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων.


Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας

Ο James Lovelock της θεωρίας της ‘Γαίας’ παίρνει πίσω τις ζοφερές προβλέψεις του για την κλιματική αλλαγή


Ο διάσημος συγγραφέας Τζέιμς Λάβλοκ, ο οποίος προέβλεψε κάποτε ότι θα συνέβαινε η ημέρα της κρίσεως λόγω της αλλαγής του κλίματος, έχει οπισθοχωρήσει λέγοντας τις δικές του προβλέψεις μαζί με μερικών άλλων «κινδυνολογίες». Ακόμα κι έτσι, οι επιστήμονες τονίζουν ότι η υπαναχώρηση του Λάβλοκ δεν αναιρεί την πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής, και στην πραγματικότητα, οι παλιές προβλέψεις του τονίζουν κάποια γενική παρανόηση σχετικά με την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας.

Η θερμοκρασία έχει την τάση να αυξάνεται

Ο Λάβλοκ, ο οποίος εισήγαγε την Υπόθεση της Γαίας που περιγράφει τη ζωή στη Γη ως έναν τεράστιο αυτορυθμιζόμενο οργανισμό πριν περίπου 40 χρόνια, ανέφερε επίσης ότι από το 2000, η αύξηση της θερμοκρασίας δεν συνέβη όπως αναμενόταν.

"Το κλίμα κάνει τα συνήθη κόλπα του. Δεν υπάρχει τίποτε πραγματικά να συμβαίνει ακόμη. Θα έπρεπε να είμαστε στα μισά του δρόμου προς έναν κόσμο που να ξεροψήνεται τώρα," είπε ο Λάβλοκ σε μια συνέντευξη του.

Ενώ η αύξηση της θερμοκρασίας δεν μπορεί να φτάσει τις προσδοκίες του Λάβλοκ, αυτή σαφώς συμβαίνει. Τα δεδομένα της παγκόσμιας θερμοκρασίας δείχνουν πως ο κόσμος μας ζεσταίνεται. Η πρώτη δεκαετία αυτού του αιώνα ήταν η θερμότερη που έχει καταγραφεί για περισσότερο από έναν αιώνα τώρα, μέρος μιας τάσης που αυξάνεται η θέρμανση κατά τη διάρκεια των τελευταίων 50 ετών, σύμφωνα με την αμερικανική Ωκεανογραφική και Ατμοσφαιρική Διοίκηση.

Η υπόθεση του Λάβλοκ ως γνωστόν είχε διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του περιβαλλοντικού κινήματος.

Σε μια συνέντευξη του ο Λάβλοκ συμφώνησε ότι το επίπεδο των αερίων του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αυξάνεται, αλλά υποστήριξε ότι η θερμοκρασία δεν έχει αυξηθεί, όπως αναμενόταν από το 2000.

Αυτή είναι μια σημαντική ανατροπή για τον Λάβλοκ. Το 2006 έγραψε στην εφημερίδα Independent τα εξής: «πριν από το τέλος αυτού του αιώνα, δισεκατομμύρια άνθρωποι από εμάς θα πεθάνουν και τα λίγα ζευγάρια που θα μπορούν να κάνουν αναπαραγωγή θα επιβιώσουν στην Αρκτική όπου το κλίμα θα παραμένει ανεκτό».

Οι απόψεις του Λάβλοκ δεν ήταν σύμφωνες με την επικρατούσα γνώμη των ειδικών του κλίματος, έτσι ο Michael Mann, ειδικός του κλίματος στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνιας, επεσήμανε.

"Κατά την άποψή μου, οι απόψεις του Jim Lovelock ήταν στην πιο κινδυνολογούν άκρο του φάσματος της επιστημονικής γνώμης, έτσι ειλικρινά τον βλέπω σε μεγάλο βαθμό να συναντά την επικρατούσα επιστημονική σκέψη," λέει ο Mann. "Αυτό που έλεγε φαίνεται να αντανακλούν μια παρανόηση του τι έχει πει πράγματι η επιστήμη."
Ο Kevin Trenberth, ειδικός του κλίματος στο Κέντρο Ατμοσφαιρικών Ερευνών (NCAR) στο Boulder του Κολοράντο, προχώρησε ακόμη περισσότερο: “Το γεγονός είναι ότι αυτός ξέρει λίγα ή τίποτα για την αλλαγή του κλίματος."

Την τελευταία δεκαετία έχουμε δει ένα μειωμένο ρυθμό αύξησης της θέρμανσης του πλανήτη. αλλά αυτός παραμένει συνεπής με τη γενική τάση αύξησης της θερμοκρασίας, δήλωσε ο Trenberth.

Η παγκόσμια θερμοκρασία κυμαίνεται από έτος σε έτος και για μικρές χρονικές κλίμακες, ως αποτέλεσμα της φυσικής μεταβλητότητας. Αυτά τα σκαμπανεβάσματα μπορεί να συγκαλύψουν τη γενική τάση, ιδιαίτερα αν κάποιος θέλει να δημιουργήσει ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα, αναφέρει. “Μπορείτε να πάρετε ένα κομμάτι αυτού του αρχείου και έτσι να έχετε μια λανθασμένη άποψη για το τι συμβαίνει πράγματι."

Το επόμενο έτος, ο Λάβλοκ αναμένεται να κυκλοφορήσει ένα νέο βιβλίο. Λέει ότι πιστεύει πως οι προβλέψεις του πήγαν πάρα πολύ μακριά στο βιβλίο του, "Η εκδίκηση της Γαίας". Ακόμα κι έτσι, ο Λάβλοκ τόνισε ότι η ανθρωπότητα θα πρέπει να εξακολουθήσει να περιορίσει τη χρήση των ορυκτών καυσίμων.


MSNBC

Κομποστοποίηση


Στην Ελλάδα, το πρόβλημα της διαχείρισης και απόθεσης των απορριμμάτων είναι γνωστό και έντονο. Οι χώροι υγειονομικής ταφής (ΧΥΤΑ) στην Αττική (Λιόσια, Φυλή) αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα (Κιάτο), αποτελούν βάσανο των τοπικών κοινωνιών και σημαντικό περιβαλλοντικό ζήτημα όταν δεν μπορούν να δεχθούν άλλα απορρίμματα (κορεσμός).

Ο κορεσμός, ιδίως στην περιφέρεια οδηγεί συχνά σε ανεξέλεγκτη ταφή (ΧΑΔΑ), με σημαντικότατες, όπως έχουμε αναφέρει ξανά, επιπτώσεις στα εδάφη και στα υπόγεια νερά.

Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα, με την Οδηγία-Πλαίσιο 98/2008/ΕΚ (υποχρέωση συμμόρφωσης για όλα τα κράτη-μέλη), έχει θεσπίσει στόχους που αφορούν στη διαχείριση των αποβλήτων (απορριμμάτων) αλλά και προηγουμένως, στην μείωση της παραγωγής τους.

Η ανακύκλωση ορίζεται από την Οδηγία σημαντικότερη μέθοδος αξιοποίησης των αποβλήτων, έναντι των άλλων μεθόδων (καύση, ταφή), και η κομποστοποίηση αποτελεί μεγάλο κομμάτι της ανακύκλωσης. Αν και στην Ελλάδα κομποστοποιείται μόλις το 1-2% των συνολικών απορριμμάτων, στην υπόλοιπη Ευρώπη, αυτό το ποσοστό είναι αρκετά μεγαλύτερο. Στην Αυστρία για παράδειγμα, είναι 38%, ενώ στην Ιταλία 33% επί του συνόλου.

Βέβαια, η δημιουργία μονάδων παραγωγής κομπόστ, αποτελεί αρμοδιότητα της πολιτείας και των ΟΤΑ, όμως αυτό δεν σημαίνει πως η οικιακή κομποστοποίηση δεν μπορεί να βελτιώσει την τωρινή, κακή κατάσταση. Είναι δηλαδή, δυνατή η μείωση των οικιακών απορριμμάτων που καταλήγουν στις χωματερές, σε ποσοστό περίπου 30%.

Η παραγωγή χούμους από το κομπόστ, για την ενίσχυση των εδαφών, αλλά και η μείωση του φορτίου των χωματερών που σημαίνει και αύξηση της διάρκειας λειτουργίας τους, συμβάλλει καθοριστικά στην προστασία του περιβάλλοντος ευρύτερα, αλλά και τοπικά, γι τους λόγους που αναφέραμε στην αρχή.

Οι λύσεις για την οικιακή κομποστοποίηση των οργανικών απορριμμάτων είναι πολλές και ενίοτε πολύ οικονομικές, ενώ ταυτόχρονα, οι κάδοι που κυκλοφορούν στο εμπόριο δεν προκαλούν καμία όχληση.

Τέλος, στο διαδίκτυο είναι διαθέσιμο και υλικό για λύσεις «φτιάξ’ το μόνος σου», οι οποίες βέβαια δεν συνιστώνται για χρήση σε οικιακό, αστικό περιβάλλον.


Viomaza.info

Ηλίανθος: Το βιοκαύσιμο που πατά γκάζι στα κέρδη...


Αποτελεί μία από τις πιο αξιόπιστες λύσεις στη λίστα των ενεργειακών καλλιεργειών και προσφέρει σταθερό εισόδημα στους παραγωγούς - Χαμηλό το κόστος της επένδυσης - Μικρές οι καλλιεργητικές απαιτήσεις

Μια πρώτης τάξεως οικονομική διέξοδο στους αγρότες μπορεί να αποτελέσει η συμβολαιακή καλλιέργεια του ηλιάνθου που μπορεί να εξασφαλίσει εισόδημα και ενεργειακή επάρκεια με την παραγωγή βιοντίζελ. Στα λίγα χρόνια παρουσίας των ενεργειακών καλλιεργειών στη χώρα μας, με σκοπό την παραγωγή βιοκαυσίμων, ο ηλίανθος έχει αρχίσει να εμφανίζεται ως μία από τις πλέον αξιόπιστες λύσεις στη λίστα των ενεργειακών καλλιεργειών, προσφέροντας σταθερό εισόδημα στα πρότυπα της συμβολαιακής γεωργίας με λίγη εργασία και ελάχιστη ή μηδενική άρδευση.


Αλλωστε, με την Ευρωπαϊκή Ενωση να έχει θέσει στόχο έως το 2020 τα βιοκαύσιμα να αντιπροσωπεύουν το 10% της αγοράς καυσίμων και ένα στρέμμα ηλίανθου να έχει υπολογιστεί ότι παράγει κατά μέσον όρο από 43 έως 75 λίτρα βιοντίζελ, η καλλιέργεια του φυτού αυτού φαίνεται να επιστρέφει δυναμικά τα τελευταία χρόνια στον Θεσσαλικό κάμπο.

Το βιοντίζελ είναι «πράσινο καύσιμο» -προσφέρει δηλαδή πράσινη ενέργεια συμβάλλοντας στην καταπολέμηση του φαινομένου του θερμοκηπίου, εξασφαλίζοντας μειώσεις εκπομπών CO2 σε εθνικό επίπεδο- που παράγεται κυρίως από ελαιούχους σπόρους και μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε μόνο του είτε σε μείγμα με ντίζελ σε πετρελαιοκινητήρες.

Πλεονεκτήματα
Ενα από τα πλεονεκτήματα του ηλίανθου είναι ότι αποτελεί επένδυση ιδιαίτερα «χαμηλού ρίσκου» για τους αγρότες, επειδή έχει χαμηλό κόστος. Δεν απαιτείται, δηλαδή, παρά ο μισός προϋπολογισμός σε σχέση με την καλλιέργεια βαμβακιού και το ένα τρίτο των χρημάτων σε σύγκριση με το καλαμπόκι.

Ενα στρέμμα ηλιάνθου έχει υπολογιστεί ότι παράγει κατά μέσο όρο από 43 έως 75 λίτρα βιοντίζελ. Στόχος της ΕΕ είναι τα βιοκαύσιμα να αντιπροσωπεύουν το 10% της αγοράς καυσίμων έως το 2020

Και, με δεδομένη τη μεγάλη ζήτησή του από τη βιομηχανία, όπως και τη στροφή 180 μοιρών προς τα ενεργειακά φυτά, η καλλιέργεια του ηλιάνθου στις περισσότερες των περιπτώσεων συμβασιοποιείται, εξασφαλίζοντας σταθερά κέρδη για τον παραγωγό. Και είναι τόσο μεγάλο το επιχειρηματικό ενδιαφέρον, που, κατά βάση, οι ενδιαφερόμενες εταιρείες σε συνεργασία με τα γεωπονικά γραφεία στους κατά τόπους νομούς και τους αγροτικούς συνεταιρισμούς προσεγγίζουν τους αγρότες, προσφέροντας συμβόλαια. Η παραγωγή βιοντίζελ αποτελεί συνάρτηση του ποσοστού ανάμιξης του βιοντίζελ στο συμβατικό ντίζελ. Σήμερα, το ποσοστό αυτό είναι περίπου 6,5%.

Η συνολική ποσότητα βιοντίζελ που αναμίχθηκε με συμβατικό ντίζελ για το έτος 2011 ήταν περίπου 160.000 κυβικά. Οι στόχοι για μειώσεις ρύπων που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση καθιστούν μονόδρομο την αύξηση του ποσοστού ανάμιξης του βιοντίζελ στο συμβατικό ντίζελ, έτσι θεωρούμε ότι η παραγωγή βιοντίζελ θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια, αφού το βιοντίζελ μειώνει τα αέρια που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου στον πλανήτη μας.

Επίσης η εισαγωγή της πετρελαιοκίνησης στα αστικά κέντρα θεωρείται ότι θα συμβάλει στην αύξηση κατανάλωσης του ντίζελ και ως εκ τούτου και στο βιοντίζελ. Σήμερα, κύριοι αγοραστές του βιοντίζελ αποτελούν τα Ελληνικά Διυλιστήρια ΕΛΠΕ και Motor Oil, στα δύο αυτά διυλιστήρια πραγματοποιείται η ανάμειξη του βιοντίζελ με το συμβατικό ντίζελ.

Ωστόσο, θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι η απουσία ελεγκτικών μηχανισμών δείχνει να δημιουργεί προσκόμματα στην ανάπτυξη των ενεργειακών καλλιεργειών στη χώρα μας. Τα διυλιστήρια δεν εφαρμόζουν κατά γράμμα τις υποχρεώσεις που προβλέπονται από την κοινοτική νομοθεσία σχετικά με τη χρήση βιοκαυσίμων και τις προσμίξεις βιοντίζελ στο συμβατικό ντίζελ, ενώ προβαίνουν σε αθρόες εισαγωγές πρώτης ύλης καταπατώντας τις συμβάσεις τους με τις εγχώριες μονάδες παραγωγής βιοντίζελ.

ΑΠΟΔΟΣΗ
«Κλείδωσαν» στα 370€ ανά τόνο τα συμβόλαια με τις εταιρείες

Μπορεί φέτος η τιμή πώλησης σπόρων ηλιάνθου να διαμορφώνεται σε χαμηλότερα επίπεδα τιμών, φθάνοντας στα 370 ευρώ ανά τόνο βάσει των πρώτων συμβολαίων που υπογράφονται, σε σχέση με τα 425 ευρώ ανά τόνο που είχαν συμφωνήσει πέρυσι οι παραγωγοί με εταιρείες βιοκαυσίμων, ωστόσο το ενδιαφέρον από τους αγρότες για συμμετοχή στην παραγωγή βιοντίζελ παραμένει μεγάλο.

Και αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο ηλιόσπορος στηρίζεται στη συμβολαιακή γεωργία και εξασφαλίζει στον παραγωγό σίγουρο και σταθερό εισόδημα.

Η παραγωγή του ηλιάνθου παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα καθώς έχει τα λιγότερα έξοδα καλλιέργειας, υπολογίζεται στα μισά χρήματα σε σχέση με το καλαμπόκι και το ένα τρίτο του βαμβακιού, ενώ οι απαιτήσεις σε νερό είναι μικρές, όπως αναφέρει στις «Επαγγελματικές Ευκαιρίες» ο πρόεδρος της Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Βισαλτίας στις Σέρρες, Παύλος Αραμπατζής.

Σημαντικές, εξάλλου, προοπτικές για την καλλιέργεια ηλιάνθου αποτελεί και η εξαγωγή βιοντίζελ στην Ευρώπη, η οποία κυριολεκτικά διψά για βιοκαύσιμα. Η κατανομή αγοράς βιοντίζελ του υπουργείου Ανάπτυξης 2010-2011 καλύπτει χαμηλότερο ποσοστό έναντι της ΕΕ (2% έναντι 5,75%), με εισαγωγές βιοντίζελ από άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Ιταλία, Γερμανία, Αυστρία και Βουλγαρία), ενισχύοντας ουσιαστικά τους αγρότες των χωρών αυτών. Δηλαδή, Ελληνες αγρότες αναγκάζονται να κινούν τα τρακτέρ τους με βιοντίζελ από Βουλγαρία, Ιταλία κ.λπ., ενώ μπορούν κάλλιστα να το παράγουν οι ίδιοι και σε σύντομο χρόνο να γίνουν εξαγωγείς, καθώς οι αποδόσεις σε βιοντίζελ των ενεργειακών φυτών στην Ελλάδα είναι κατά πολύ υψηλότερες από ό,τι στις πιο βόρειες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, λόγω ηλιοφάνειας και υψηλότερων θερμοκρασιών.

Σήμερα τα ΕΛ.ΠΕ. αγοράζουν το ελληνικό (κατά προτεραιότητα) και το εισαγόμενο βιοντίζελ προς 1,28 ευρώ το λίτρο και το αναμειγνύουν υποχρεωτικά με το πετροντίζελ. Τα συμβόλαια που έχουν υπογράψει μέχρι σήμερα παραγωγοί με εταιρείες παραγωγής βιοντίζελ δίνουν τιμές 0,37 ? 0,42 ευρώ/κιλό των παραγόμενων ελαιούχων σπόρων.

Κόστος παραγωγής
Παράλληλα, με την κατάργηση των διαφορετικών τιμολογήσεων πετρελαίου και τη διαμόρφωση ενιαίας τιμής για πετρέλαιο κίνησης, θέρμανσης και αγροτικό, θα προκληθεί οξύ πρόβλημα στο κόστος παραγωγής των γεωργικών προϊόντων. Το πρόβλημα θα γίνει ακόμη πιο οξύτερο από το 2013, οπότε θα τελειώσουν οι επιδοτήσεις στη γεωργική παραγωγή.

Η καλλιέργεια ενεργειακών φυτών όπως είναι ο ηλίανθος μπορεί να αξιοποιήσει μεγάλο μέρος ή όλη την αγροτική γη που σήμερα είναι σε υποχρεωτική αγρανάπαυση. Οι παραγωγοί μπορούν να παράγουν εύκολα οι ίδιοι τα καύσιμα (βιοντίζελ) που χρειάζονται για κίνηση (τρακτέρ ? αυτοκίνητα) και για θέρμανση, ενώ πέραν αυτού το βιοντίζελ είναι περιζήτητο στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στην Ευρώπη με άριστες προοπτικές εξαγωγών.

ΕΥΔΟΚΙΜΕΙ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΕΔΑΦΗ
Τα μυστικά για μια αποδοτική καλλιέργεια

Το κόστος για την ανάπτυξη της καλλιέργειας ηλιάνθου κυμαίνεται από από 30 μέχρι 60 ευρώ το στρέμμα ανάλογα με τις εισροές και τα ενοίκια. Με απόδοση που φθάνει τα 500 κιλά ανά στρέμμα, επιτυγχάνεται ένα ικανοποιητικό εισόδημα.Δεν απαιτούνται καθόλου εργατικά έξοδα όπως συμβαίνει με άλλες σκαλιστικές καλλιέργειες.

Είναι χαμηλού ρίσκου και δεν επηρεάζεται από έκτακτους παράγοντες και θεωρείται ιδανική στην εναλλαγή των καλλιεργειών δημιουργώντας αύξηση των αποδόσεων σε επόμενες καλλιέργειες.

Μάλιστα, κατά την καύση του βιοντίζελ που προέρχεται από τον ηλίανθο, εκλύεται στην ατμόσφαιρα μόνο το διοξείδιο του άνθρακα που το φυτό έχει απορροφήσει κατά τη διάρκεια της ημέρας και, κατά συνέπεια, συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.

Ο ηλίανθος, μπορεί να ευδοκιμήσει σε όλων των ειδών τα εδάφη. Τα βαθιά και καλά στραγγιζόμενα εδάφη δίνουν τα καλύτερα αποτελέσματα. Σε φτωχά ξηρικά χωράφια, το νερό στη διάρκεια της άνοιξης είναι ο πιο κρίσιμος παράγοντας. Σε γερά χωράφια πρέπει να αποφεύγεται η υπερβολική ποσότητα αζώτου, γιατί υπάρχει κίνδυνος πλαγιάσματος των φυτών.

Εποχή σποράς: Η εποχή σποράς είναι ιδιαίτερα σημαντική απόφαση, γιατί από αυτήν εξαρτάται το κανονικό φύτρωμα του σπόρου. Η σπορά γίνεται νωρίς την άνοιξη και όταν η θερμοκρασία εδάφους σταθεροποιηθεί στους 8°C. Με την πρώιμη σπορά αυξάνονται οι στρεμματικές αποδόσεις και η περιεκτικότητα του σπόρου σε έλαιο.

Επίσης δίνεται η δυνατότητα στο φυτό να αξιοποιήσει τις βροχές Μαΐου - Ιουνίου μια που το κρίσιμο στάδιο για την παραγωγή του ηλίανθου είναι το τελείωμα της ανθοφορίας.

Η κατάλληλη εποχή σποράς είναι το διάστημα αρχές Μαρτίου με αρχές Απριλίου, ανάλογα βέβαια με την περιοχή.

Θρεπτικά στοιχεία: Τα θρεπτικά στοιχεία που δίνονται με τη λίπανση, είναι κυρίως το άζωτο που βοηθάει στην ανάπτυξη του ηλίανθου και ο φώσφορος που επηρεάζει την παραγωγή και την περιεκτικότητα του σπόρου σε λάδι. Το βόριο επίσης είναι το σημαντικότερο ιχνοστοιχείο για την καλλιέργεια του ηλιάνθου, καθώς η έλλειψή του μπορεί να έχει επιπτώσεις στην τελική παραγωγή ιδιαίτερα σε φτωχά εδάφη με έλλειψη ασβεστίου.

Ανάγκες σε νερό: Στο στάδιο του φυτρώματος είναι απαραίτητη η υγρασία του εδάφους για ομοιόμορφο και άριστο φύτρωμα. Το κρίσιμο στάδιο αναγκών της καλλιέργειας σε νερό είναι η περίοδος της ανθοφορίας.

Αμειψισπορά: Η αμειψισπορά με σιτηρά ή όσπρια είναι πολύ διαδεδομένη. Το σιτάρι που διαδέχεται τον ηλίανθο ευνοείται τα μέγιστα σε αποδόσεις. Η αμειψισπορά είναι απαραίτητη για τον ηλίανθο με κύριο στόχο την αποφυγή ανάπτυξης του παρασίτου της οροβάγχης, αλλά και κάποιων σοβαρών ασθενειών όπως αυτής του περονόσπορου.

ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΤΗΚΑΝ ΟΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ
Μεγάλο το ενδιαφέρον από τους παραγωγούς

Χαρακτηριστικό της στροφής στον ηλίανθο που έχει παρατηρηθεί στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια είναι το γεγονός ότι υπάρχουν περιοχές, όπου οι καλλιεργούμενες εκτάσεις με ηλίανθο σχεδόν διπλασιάστηκαν την τελευταία διετία.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (στοιχεία 2010), η παραγωγή του ηλιελαίου παρουσιάζει αυξητικές τάσεις τα τελευταία χρόνια, ξεπερνώντας παγκοσμίως τους 10 εκατομμύρια τόνους, ενώ η Ευρώπη αντιπροσωπεύει πάνω από το 60% της παγκόσμιας παραγωγής. Στην ΕΕ, οι χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή ηλιελαίου, όπως επισημαίνεται στην εργασία του Γεωπονικού, είναι η Γαλλία, η Ισπανία και η Ρουμανία και ακολουθούν η Ολλανδία, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Γερμανία και η Βουλγαρία.

Οι ηλιούχοι σπόροι του αποτελούν ιδανική πρώτη ύλη για την παραγωγή βιοκαυσίμων, που προέρχονται από κομμάτια ξύλου, οργανικά προϊόντα ή από φυτά. Μάλιστα, κατά την καύση του βιοντίζελ που προέρχεται από τον ηλίανθο, εκλύεται στην ατμόσφαιρα μόνο το διοξείδιο του άνθρακα που το φυτό έχει απορροφήσει κατά τη διάρκεια της ημέρας και, κατά συνέπεια, συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.

Ως προϊόν ανανεώσιμων πηγών ενέργειας το βιοντίζελ είναι καθαρό, μη τοξικό καύσιμο, δεν περιέχει αρωματικές ενώσεις και οι εκπομπές των ρυπαντών οξειδίων του θείου, μονοξειδίου του άνθρακα, άκαυστων υδρογονανθράκων και αιθάλης, που προέρχονται από την καύση του στις μηχανές ντίζελ, είναι πολύ χαμηλές. Η παρουσία του θείου στα καύσιμα ευθύνεται για τα οξείδια του θείου (SOx) στα καυσαέρια, τα οποία αποτελούν έναν από τους κυριότερους ρύπους του ντίζελ. Στο βιοντίζελ η περιεκτικότητα σε θείο είναι πάρα πολύ μικρή, σχεδόν μηδενική. Επίσης, το βιοντίζελ περιέχει αρκετό οξυγόνο (περίπου 10% κ.β.) που καθιστά την καύση λιγότερο ατελή, με αποτέλεσμα η περιεκτικότητα των καυσαερίων σε μονοξείδιο του άνθρακα, σε άκαυστους υδρογονάνθρακες και σε αιθάλη να είναι πολύ μικρότερη απ΄ ό,τι στο συμβατικό ντίζελ. Επιπλέον, η καύση του βιοντίζελ δεν αυξάνει το επίπεδο του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα (το οποίο είναι υπεύθυνο για το φαινόμενο του θερμοκηπίου), αφού η ποσότητα του CO2 που απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια της καύσης αφομοιώνεται στη συνέχεια από το φυτό κατά τη φωτοσύνθεση.

Τι πρέπει να γνωρίζετε
Εάν έχει προηγηθεί καλλιέργεια σιταριού, η απόδοση του φυτού θα είναι πολλαπλάσια. Λόγω του μεγάλου βάθους του ριζικού του συστήματος, επίσης, ο ηλίανθος εκμεταλλεύεται καλύτερα τα αποθέματα του νερού και, κατά συνέπεια, η παραγωγή μεγιστοποιείται.

Η φυτεία δεν θα πρέπει να ποτίζεται περισσότερο από τρεις με πέντε φορές σε διάστημα δύο μηνών, ενώ το τελευταίο πότισμα θα πρέπει να πραγματοποιείται στα μέσα Ιουλίου, ώστε τα νερά να καταλήγουν στις αντλίες βαθέων φρεατίων και το νερό να αξιοποιείται με τον καλύτερο τρόπο.

ΠΟΥ ΘΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΩ

Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Βισαλτίας, Νιγρίτα Σερρών Τηλ: 2322022098

Κώστας Νάνος


ΕΘΝΟΣ.gr